น้ำพุร้อน หมายถึง น้ำที่พ่นออกมาจากผิวดินขึ้นสู่อากาศ ด้วยความดันจากความร้อนใต้พิภพ ซึ่งน้ำพุร้อนนี้มีหลายขนาดและหลายประเภทแตกต่างกันออกไปตามสภาพภูมิประเทศหรือปัจจัยการเกิดของน้ำพุร้อนนั้นๆ เช่นปริมาณแร่ธาตุที่ละลายผสมอยู่ในน้ำ เป็นต้น ซึ่งเราสามารถแบ่งน้ำพุร้อนออกเป็นประเภทที่พบเห็นได้บ่อย และวิธีการเกิดได้ดังต่อไปนี้

น้ำพุร้อนไกเซอร์ (Geyser)

เป็นน้ำพุร้อนที่มีขนาดใหญ่และกำลังแรงมาก อาจะพ่นน้ำได้สูงขึ้นไปในอากาศได้ถึง 60 เมตรเลยก็ได้ เกิดจากการสะสมความร้อนจากน้ำในโพรงดินใต้พื้นพิภพ และไม่สามารถระบายออกมาได้ เมื่อความร้อนไม่สามารถระบายออกมาได้ ก็จะสะสมกักเก็บจนมีแรงดันมหาศาลที่สามารถพ่นน้ำให้สูงขึ้นไปได้ในอากาศ และเมื่อความร้อนคลายออกไปจนหมดแล้ว จะเข้าสู่การเก็บสะสมความร้อนใหม่อีกครั้ง

น้ำพุร้อน (Hot Spring)

เกิดจากน้ำที่ไหลออกมาจากทางน้ำใต้พื้นดิน ซึ่งมีอุณหภูมิที่สูงกว่าร่างกายมนุษย์ โดยมากน้ำที่ไหลออกมาจะเป็นลักษณะของการปลดปล่อยพลังงาน และเมื่อน้ำที่ไหลออกมานั้นคลายความร้อนหรือพลังงานลงก็จะไหลกลับคืนสู่แหล่งอีกครั้ง ซึ่งบ่อน้ำพุประเภทนี้มักจะมีแร่ธาตุต่างๆ เจือปนอยู่ด้วยทำให้มักมีสีหรือกลิ่นที่แตกต่างกันออกไป น้ำพุร้อนประเภทนี้พบได้มากใน ไทย ไอซ์แลนด์ นิวซีแลนด์ เป็นต้น

บ่อไอเดือดหรือพุก๊าซ (Fumarole)

มีลักษณะที่เป็นปล่องหรือหลุม ซึ่งมักจะมีไอน้ำระเหยเป็นไออยู่ตลอดเวลา ทั้งนี้ก็เพราะในบริเวณนั้นมีน้ำน้อย แต่มีอุณหภูมิใต้พื้นดินที่มีความร้อนสูง ทำให้น้ำที่อยู่บริเวณนั้นระเหยกลายเป็นไออยู่ตลอดเวลา น้ำพุร้อนประเภทบ่อเดือดนี้พบได้มากในประเทศที่มีภูเขาไฟ

บ่อโคลนเดือด หรือบ่อพุเดือด(Mud pot)

มีลักษณะเป็นบ่อที่มีน้ำผสมกับดินจนกลายเป็นดินเหลว ประกอบกับเมื่อมีความร้อนใต้ชั้นดินด้านล่างที่สูงจัด จนดันไอน้ำที่มีพลังงานความร้อนจัดขึ้นมาทะลุชั้นผิวที่เป็นโคลน ทำให้ดูเหมือนเป็นการระเบิดย่อยๆ บ่อชนิดนี้มักมีกำมะถันเจือปนอยู่ด้วย ดังนั้นจึงมักจะได้กลิ่นของกำมะถันกระจายอยู่ทั่วบริเวณ พบบ่อประเภทนี้ได้บ่อยมากในประเทศที่มีภูเขาไฟ

น้ำพุร้อนในแต่ละที่นั้นมีอุณหภูมิที่แตกต่างกันออกไปนะ ตั้งแต่แค่อุ่นๆ จนไปถึงร้อนจัดจนสามารถต้มไข่สุกได้ในไม่กี่นาที สำหรับประเทศไทยเรานั้นสถานที่ท่องเที่ยวในเรื่องของน้ำพุร้อนจะอยู่ที่บริเวณภาคเหนือของประเทศ ไม่ว่าจะเป็น น้ำพุร้อนหินดาด กาญจนบุรี น้ำพุร้อนสันกำแพง โป่งเดือดป่าแป๋ เชียงใหม่ และที่อื่นๆ อีกมากมาย

น้ำพุร้อนและพลังงานความร้อนใต้พิภพ

น้ำพุร้อนเป็นปรากฏการณ์ทางธรรมชาติชนิดหนึ่ง ซึ่งเป็นสิ่งบ่งชี้ให้ทราบว่าใต้เปลือกโลกลงไปมีพลังงานความร้อนกักเก็บสะสมตัวจำนวนมากมากกว่าปกติความร้อนดังกล่าวมาจากหินอัคนีที่ยังคงความร้อนอยู่หนุนแทรกขึ้นมาในระดับความลึกมากนัก เมื่อฝนซึมผ่านชั้นดินและหินลงไป ความร้อนที่กักเก็บอยู่จะทำให้อุณหภูมิของน้ำสูงขึ้นจนกลายเป็นน้ำร้อนหรือไอน้ำ โดยคุณสมบัติทางเคมี และกายภาพเปลี่ยนไป น้ำร้อนและไอน้ำดังกล่าว จะไหลหมุนเวียนแทรกขึ้นมาทางรอยแตกเลื่อนขึ้นสู่ผิวดินและปรากฏให้เป็นในลักษณะของน้ำพุร้อน และไปน้ำร้อนพลังงานความร้อน ที่กักเก็บสะสมใต้เปลือกโลก ดังข้างต้นที่รียกว่า “พลังงานความร้อนใต้พิภพ” แหล่งพลังงานความร้อนใต้พิภพ นับเป็นแหล่งกำเนิดพลังงานธรรมชาติที่มีความสำคัญชนิดหนึ่ง การพัฒนาความร้อนใต้พิภพขึ้นมาใช้ประโยชน์ กระทำโดยการขุดเจาะหลุมไปยังแหล่งกับเก็บความร้อน ซึ่งความร้อนและไอน้ำไหลเวียนอยู่น้ำร้อนและไอน้ำร้อนมาผ่านกระบวนการเพื่อใช้ประโยชน์เพื่อการต่างๆ เช่นการผลิตกระแสไฟฟ้า การเกษตรกรรม อุตสาหกรรมและอื่นๆ ลักษณะของการใช้ประโยชน์ จากพลังงานความร้อนใต้พิภพจะขึ้นอยู่กับอุณหภูมิของแหล่งกับเก็บความร้อนเป็นสำคัญ

คุณสมบัติของน้ำแร่ น้ำพุร้อนสันกำแพง

• ความเป็นด่าง(PH) ปริมาณ 9.34 มก/ลิตร
• ฟลูออไรด์ ปริมาณ 20 มก/ลิตร
• ไนเตรท ปริมาณ 5.18 มก/ลิตร
• ซัลเฟต ปริมาณ 49 มก/ลิตร
• ความร้อน 40 องศาเซลเซียสขึ้นไป

ประโยชน์ของการแช่น้ำพุร้อน

ในการแช่น้ำแร่ออนเซ็น จะมีแร่ธาตุที่ให้ประโยชน์แก่ร่างกายเราหลายชนิด เช่น แคลเซียม,แมกนีเซียม แร่ธาตุ2ตัวนี้จะช่วยรักษาโรคเกี่ยวกับหลอดเลือดดำ การอักเสบในหลอดลม อาการปวดตามข้อ และยังช่วยทำให้กระดูกมีความแข็งแรงอีกด้วย ส่วนของโซเดียม,โพแทสเซียม,คลอรีน แร่ธาตุ3ตัวนี้จะช่วยรักษาสมดุลของน้ำภายในและภายนอกเซลล์ให้อยู่ในภาวะที่สมดุลเหมาะสม ซึ่งร่างกายอาจเกิดอาการเจ็บป่วยได้ ถ้าของน้ำภายในและนอกเซลล์นั้นเสียสมดุลไป และส่วนของซัลเฟอร์ จะช่วยชะลอการเสื่อมสภาพของข้อต่อ ช่วยซ่อมแซมกระดูกอ่อนผิวข้อ และยังช่วยฟื้นฟูอาการบาดเจ็บของกระดูกสันหลังได้

• ทำให้ร่างกายผ่อนคลาย กระชุ่มกระชวย ลดความเครียดทั้งร่างกายและจิตใจ
• เสริมสร้างความสดชื่นกระปรี้กระเปร่า
• บรรเทาอาการปวดเมื่อยของกล้ามเนื้อ
• ช่วยบรรเทาอาการไขข้อกระดูกเสื่อม กระดูกพรุน ให้มีอาการดีขึ้นได้
• ช่วยขยายหลอดเลือด ทำให้การไหลเวียนโลหิตดีขึ้น
• ช่วยให้การดูดซึมและแลกเปลี่ยนออกซิเจนในร่างกายดีขึ้น
• ระบบเผาผลาญในร่างกายดีขึ้นและทำงานได้มีประสิทธิภาพมากขึ้น
• มีแร่ธาตุบำรุงผิวพรรณเนียนสดใส ผิวพรรณเปล่งปลั่ง
• ทำให้ผิวหนังสะอาดช่วยรักษาโรคผิวหนัง
• ความร้อนของน้ำจะทำให้เหงื่อออก ช่วยขับสิ่งอุดตันใ้ต้ผิวหนัง
• ช่วยรักษาแผลที่เกิดจากการฟก ช้ำ ให้หายเร็วขึ้น
• ช่วยบำบัดรักษาความเสื่อมของผิวหนังวัยชรา



Reference :

www.wilburhotsprings.com/health-benefits-of-a-hot-spring

www.nps.gov/subjects/geology/hot-springs.htm

www.britannica.com/science/magma-chamber